RUTA SAKSENS KALMANE
Kunstfotografie
Art project developer with a MA in Photography from Falmouth University in the UK. Exhibiting art-photography in solo and group exhibitions since 2021. Creating art pieces beyond traditional photography, from innovative fotomontages to alternative photography processes.
De laatste jaren ben ik meer een fotograaf-boer geworden dan een fotograaf-jager, waarbij ik mijn eigen werk over een langere periode cultiveer totdat de oogst klaar is om aan het publiek te worden getoond. Het proces van afbeeldingen op elkaar stapelen heeft me gefascineerd, al sinds het begin van mijn fotografiestudiedagen, maar pas in de afgelopen twee jaar is mijn focus volledig verschoven naar het maken van fotomontages. Voor nu is dit het gebied van fotografie waarin mijn focus ligt, terwijl ik de enorme hoeveelheid aan mogelijkheden die dit gebied van fotografie biedt ga ontdekken.
FLEURIG VUURWERK
Terwijl koude dagen voorbij gaan en de natuur zich voorbereidt op warmer weer, brengt dit project de zomer naar binnen door de bonte kleuren en het delicate spel tussen de rijke flora en fauna in de levendige kunstwerken van Ruta Saksens Kalmane. Volgens een grootschalig onderzoeksrapport van WWF Living Planet Report, is de Nederlandse natuur de afgelopen decennia geconfronteerd met een afname van natuurgebieden en wilde dieren, vooral de vogel- en vlinderpopulaties. Dit project vestigt de aandacht op de biodiversiteit om ons heen en nodigt de kijker uit om even stil te staan, te genieten van kleurrijk fleurig vuurwerk en om weg te dromen bij de vrolijke fotomontages. Deze stralende kunstwerken zijn vitamines voor de ziel en nodigen uit om uit te kijken naar warmere maanden vol bloeiende bloemen, vogels en insecten.
FOTOMONTAGES
De serie Fleurig Vuurwerk bevat fotomontages die van meerdere digitale fotografische afbeeldingen zijn gemaakt. Door beelden op elkaar te stapelen, veranderen de realistische beelden. Ze gaan door een metamorfose, waarna een nieuwe samen gevormde, unieke fotomontage is geboren. Hoewel flora en fauna onderwerpen goed herkenbaar zijn, ben je verbijsterd en blijf je jezelf afvragen wat echt is en wat niet op de fotomontages. Deze kunstwerken balanceeren op de grens tussen realiteit en surrealisme. Alle fotomontages zijn gecreëerd tussen het najaar van 2024 en het begin van 2025. Ze zijn gemaakt van meerdere handmatig gelaagde en aangepaste digitale fotografische afbeeldingen uit het archief van de fotograaf.
ANTHOTYPES
De kleuren van bloemen zijn ook te zien in meerdere anthotypes. Deze afdrukken komen niet uit een printer, maar zijn gemaakt in samerwerking tussen bloemen, de mens en de zon. Om een anthotype te creëren wordt een positief beeld of een object op papier geplaatst met een emulsie van bloembladeren. Daarna is het werk op een zonnige plek gelegd. Pas na een paar uren of dagen is de print goed zichtbaar.
FLORACHROMES
Dit project bevat monochrome kleurvlakken die de kijker natuur in een pure vorm laat ervaren. Tijdens het proces van bloembladeren persen verandert de kleur. Soms heel sterk. De bloemblaadjes zijn geperst met een beetje water erbij en gezeeft door gaas. Daarna is de vloeistof met een kwast meerdere keren op papier gebracht. Deze serie van monochrome bloemkleurvlakken laat de kijker naar bloemen van een andere perspectief kijken.
DE DRUPPEL DIE DE EMMER DOET OVERLOPEN
Geïnspireerd door mijn dagelijkse leven als fulltime moeder van een peuter, was het project 'De druppel die de emmer doet overlopen' een weerspiegeling van mijn mentale gemoedstoestand na het ouderschap, waarbij door middel van fotomontages van natuurfotografie de overweldigende gevoelens werden geïllustreerd die voortkwamen uit incidentele frustratie, sensorische overbelasting, slaapgebrek, emotionele inzinkingen en een verhoogd stressniveau, veroorzaakt door het ouderschap van een jong kind.
Het opvoeden van een peuter kan een bittere ervaring zijn, waarbij de ouder vaak uitgeput raakt, zich niet kan concentreren, zich extreem geïrriteerd, gefrustreerd en uit balans voelt en een burn-out bereikt. Dergelijke gevoelens kunnen worden veroorzaakt door sensorische overstimulatie, waarbij de neurologische drempel van een of meer zintuigen wordt bereikt. Wanneer we constant worden getriggerd tot het punt dat de laatste druppel de beker doet overlopen, worden onze ware identiteit en innerlijke vrede gekaapt door vlucht-of-vechtreflexen. Dit project gebruikt fotografie als therapie om het evenwicht in het leven te herstellen. Het is een projectie van de emotionele worstelingen van het moederschap. Deze worden gepresenteerd via beelden van de natuurlijke wereld. Intense emoties worden weergegeven in digitale fotomontages die bestaan uit digitale fotografische en pinhole-afbeeldingen.
KUNSTBOEKEN
Verhalen voor kinderen geïllustreerd met foto’s
HET STRUIKMONSTER
2023
‘‘Het Struikmonster’' is een interactief verhaal in het Engels voor kinderen geïllustreerd met foto’s, geïnspireerd door zowel mijn zoon als de natuur in mijn achtertuin, gelegen in het Nederlands bosgebied ‘‘De Veluwe''. Het project vertelt een bijzonder verhaal over een struikmonster dat gewend is te jagen op buitenbeentjes en kiest een houten hert als zijn volgende doelwit.
Pesten komt voor op alle leeftijden, zowel bij kinderen als bij volwassenen. Mensen die gepest worden voelen zich vaak ellendig, bang, gekwetst en beschaamd. Heel vaak lijdt de persoon die gepest wordt in stilte en voelt zich eenzaam. Dit eigenaardige verhaal kan als uitgangspunt dienen voor een meer diepgaande discussie tussen een volwassene en een kind over onderwerpen als zich anders voelen, gelijkheid, empathie, tolerantie en vergeving.
‘‘Het Struikmonster’’ illustreert met natuurfoto’s een verhaal, dat willekeurige verbindingen in de natuur benadrukt die tot nieuwe betekenissen leiden door digitale fotografische beelden te combineren, bij te snijden, te knippen, aan te passen, te herschikken, om te draaien en te spiegelen. Zo is het mogelijk om ongebruikelijke combinaties te bereiken die de kijker kan ontcijferen, samen met aanvullende tekstuele informatie. Naast digitale fotografische afbeeldingen omvat het project ook werk dat met andere fotografische technieken is gedaan, zoals Pinhole-techniek op een digitale camera en een omgekeerde lens op een digitale camera, en ook werk van andere media zoals handgemaakt papier, organisch materiaal en een geluidstrack. De speelsheid en experimenten van het project kunnen verder verrijken en kan een kind de mogelijkheid bieden om met het project te communiceren door in visuele zin actief betrokken te zijn in combinatie met tekstuele informatie en auditieve en tactiele zintuigen, wat een complexere betrokkenheid biedt.
WAT GEBEURT ER MET BLADEREN
ALS ZE VAN BOMEN VALLEN?
2022-2023
‘Wat gebeurt er met bladeren als ze van bomen vallen?’ is een interactief verhaal in het Engels voor kinderen geïllustreerd met foto’s, geïnspireerd door mijn overleden dochter en de Nederlandse natuur. Het project vertelt een bijzonder verhaal over een blad dat het antwoord zoekt op de vraag ‘Wat gebeurt er met bladeren als ze van bomen vallen?’.
Wanneer de koudste en somberste dagen van het jaar aanbreken, is het tijd voor bladeren om hun actieve levenscyclus te beëindigen en ruimte te maken voor de bladeren van het volgende seizoen. Op dezelfde manier hebben alle levende organismen, inclusief mensen, een bepaalde levenscyclus om te volgen en het is heel natuurlijk dat je je afvraagt wat er gebeurt nadat je sterft. Het uitleggen van het onderwerp sterven aan kinderen kan een bijzonder moeilijke taak zijn die op een zachte manier moet worden gedaan, zodat kinderen de dood zien als een deel van iemands leven en worden aangemoedigd om met liefde en respect aan hun overleden familieleden te denken. Dit eigenaardige verhaal kan als uitgangspunt dienen voor een meer diepgaande discussie tussen een volwassene en een kind over het onderwerp leven na de dood.
Dit project illustreert met vogel- en natuurfotografie een verhaal, verteld op een antropomorfistische manier, dat willekeurige verbindingen in de natuur benadrukt die tot nieuwe betekenissen leiden door digitale fotografische beelden te combineren, te stapelen, te knippen, aan te passen, te herschikken, te verkleuren, om te draaien en te spiegelen. Zo is het mogelijk om ongebruikelijke combinaties te bereiken die de kijker kan ontcijferen, samen met aanvullende tekstuele informatie. Naast digitale fotografische afbeeldingen omvat het project ook werk dat met andere fotografische technieken is gedaan, zoals Pinhole-techniek op een digitale camera en een omgekeerde lens op een digitale camera, een getinte blauwdruk print, en ook werk van andere media zoals handgemaakt papier, organisch materiaal en een geluidstrack. De speelsheid en experimenten van het project kunnen verder verrijken en kan een kind de mogelijkheid bieden om met het project te communiceren door in visuele zin actief betrokken te zijn in combinatie met tekstuele informatie en auditieve en tactiele zintuigen, wat een complexere betrokkenheid biedt.
SAMENWERKINGSPROJECTEN
HET PARK ACHTER MIJN TUIN
2021
Dit project reflecteert het netwerken, samenleven, samenwerken en verbinden tussen de levende organismen van het Venserpark. Elke dag lopen honderden mensen door het park, maar slechts enkelen nemen de tijd om contact te maken met de flora en fauna van deze kleine buitenruimte. Het parkgebied herbergt een verscheidenheid aan dieren, planten en bomen, en ze lijken allemaal op een harmonieuze manier samen te bestaan, samen te werken en ze volgen de natuurlijke cyclus van het leven. Dit groene gebied is een wereld vol verbindingen, die de kijker meerdere interpretaties van zijn identiteit biedt die kunnen worden bekeken, reizend door de concepten van tijd, temporaliteit, herhaling, ritme, cyclus en veerkracht.
Naast digitale fotografische afbeeldingen omvat het project ook werk dat met andere fotografische technieken is gedaan, zoals een filmcamera, jachtcamera, Pinhole-techniek op een digitale camera, onderwatercamera, anthotype-afdruk en een omgekeerde lens op een digitale camera voor macro-effecten, waardoor er veel ruimte was voor experimenten en alternatieve processen die op een bepaalde manier hebben geholpen om mijn eigen band met de natuurlijke parkomgeving te versterken en het werkproces te vertragen om meer tijd te hebben om verbinding te maken met de stedelijke parkomgeving.
Het project wordt ook verrijkt door natuurgeluiden die de Nederlandse geluidstechnicus Joshua Krosenbrink in het Venserpark heeft vastgelegd op exacte plekken waar de fotografische beelden in het najaar van 2021 zijn genomen.
Hoewel de bomen, planten en vogels geen eigen stem hebben, hebben ze allemaal een verhaal te vertellen. Door de visuele, auditieve en tactiele zintuigen van de kijker actief te betrekken, wordt een complexere betrokkenheid en perceptie van het onderwerp bereikt, waardoor de kijker stukjes en beetjes van de identiteit van het Venserpark kan ontdekken en een overzicht van het verborgen dagelijkse leven van het park kan ontcijferen.
DE BAND TUSSEN MENS EN HOND
2021
Dit project dat op deelnemers was gericht, reflecteert het bezitten van een hond als huisdier in een hedendaagse stedelijke omgeving. Het materiaal werd verkregen met behulp van wegwerpcamera's, een huisdiercamera, via interviews, een geluidsrecorder, een reizende smartphone en een digitale camera.
Net als de onvoorspelbare aard van dieren, was ook de benadering van de uitkomst van de fotografie onvoorspelbaar. Het werk was gebaseerd op de methode van toeval, waarbij de uitkomst tot op zekere hoogte in handen van de deelnemers zelf lag. De uitkomst is een mix van standpunten van de drie betrokken partijen (de fotograaf, honden en hun eigenaren) en laat een kijker meevoeren naar een willekeurige ruimte waar eenvoud verweven is met complexiteit in het dagelijks leven van honden.
De relatie tussen mensen en hun huisdieren is nooit perfect, net als de strategie om dit werk te presenteren. Het ruwe materiaal dat van de deelnemers wordt verkregen, bleef onaangeroerd en werd gemengd tot fotocollages.